Na rynku dostępne są dwa rodzaje instalacji fotowoltaicznych. Każda z nich ma swoje zalety, jak i wady. Ich wybór powinien być uzależniony od potrzeb inwestora. Czym zatem różni się instalacja on-grid od off-grid?
Korzystanie z OZE daje szeroką gamę możliwości w zakresie pozyskiwania energii elektrycznej w pełni ekologiczny sposób. Doskonałym rozwiązaniem jest wykorzystywanie systemów fotowoltaicznych, których zadaniem jest produkcja prądu z energii słonecznej. Takie systemy mogą mieć charakter on-grid – czyli być zintegrowane z publiczną siecią energetyczną (dlatego powszechnie nazywane są instalacją sieciową) lub off-grid – określające systemy działające zupełnie niezależnie od publicznych dostawców (znane także jako systemy wyspowe).
Instalacja fotowoltaiczna on-grid
Tym, co wyróżnia instalację on-grid jest jej przyłączenie do publicznej sieci energetycznej. Takie rozwiązanie umożliwia z jednej strony bieżącą konsumpcję wyprodukowanej, energii na własne potrzeby, a z drugiej strony oddanie nadwyżek do sieci publicznej i możliwość korzystania z nich w sytuacji zmniejszonej produkcji prądu wynikającej z mniej sprzyjających warunków pogodowych. W efekcie obiekt stale posiada dostęp do energii elektrycznej niezależnie od pory roku czy nasłonecznienia.
Przyłączenie lokalnej instalacji fotowoltaicznej do systemu energetycznego ma też swoje minusy. Otrzymuje się pełną dostępność do energii przez cały rok, jednak za ten przywilej trzeba zapłacić właścicielowi sieci. Oprócz opłat stałych, które widnieją na każdej fakturze, musimy pamiętać, że w Polsce obowiązuje system opustów, inaczej zwany netmeteringiem. W czasie zmniejszonej produkcji prądu przez instalację, prosument będzie mógł odebrać w systemie rocznym nie 100% przesłanej wcześniej nadprodukcji, ale 80% w przypadku instalacji o łącznej mocy do 10kWp lub 70% dla większych. Stąd też należy założyć, że najkorzystniejszą formą z punktu widzenia finansowego jest zużywanie maksymalnej ilości ekologicznego prądu na bieżąco. Przekazanie nadwyżki do sieci nieznacznie wydłuża zwrot kosztów inwestycji. Ponadto podłączenie do sieci publicznej jest także równoznaczne z rezygnacją z niezależności energetycznej – każda awaria sieci energetycznej, do której podłączona została instalacja fotowoltaiczna, będzie powodować przerwy w dostawie prądu.
Składowe instalacji instalacji on-grid
Sieciowy system fotowoltaiczny wymaga zastosowania nie tylko elementów związanych z produkcją energii elektrycznej z energii słonecznej takich jak: panele fotowoltaiczne, inwerter, ale również liczników produkcji i zużycia prądu, które pozwolą rozliczać się z zakładem energetycznym oraz przyłączenia do sieci i szeregu zabezpieczeń. Dla prosumentów ważnym elementem jest licznik dwukierunkowy, który umożliwia sprawdzanie na bieżąco ilość przekazanej i pobranej energii do sieci.
Instalacja fotowoltaiczna off-grid
Ten rodzaj instalacji fotowoltaicznej jest całkowicie niezależny do publicznej sieci. Doskonale sprawdza się w obiektach, których lokalizacja utrudnia lub uniemożliwia podłączenie do sieci energetycznej – na przykład w domkach letniskowych czy na działkach. Zastosowanie systemu off-grid może być także uzasadnione w przypadku obiektów, gdzie często następują przerwy w dostawie prądu.
Jednocześnie inwestycja w system wyspowy jest znacznie droższa niż w system on-grid. Wynika to z konieczności zakupu specjalnych akumulatorów, które będą przechowywać nadprodukowaną energię elektryczną. Ponadto, akumulatory magazynujące prąd w postaci energii chemicznej należy wymieniać po ok. 10 tysiącach cykli ładowania (znaczny spadek sprawności działania) – co w praktyce oznacza okres od 5 do 8 lat.
Co więcej, instalacja off-grid nie jest w stanie zagwarantować stałego dostępu do prądu obiektów takich jak gospodarstwa domowe czy firmy. Nawet przewymiarowanie instalacji o kilka procent może nie wystarczyć do całkowitego pokrycia zapotrzebowania na energię podczas miesięcy jesienno-zimowych.
Podsumowując, jeśli użytkownik pragnie być w pełni niezależnym od publicznych dostawców energii, musi liczyć się ze znacznie wyższymi kosztami budowy instalacji. To powoduje, że systemy on-grid są znacznie popularniejsze w Polsce niż systemy wyspowe. Ogromną zaletą fotowoltaiki jest fakt, że daje możliwość korzystania z energii elektrycznej także w miejscach, które dotychczas były odcięte od prądu – domkach letniskowych czy nieruchomościach położonych poza zelektryfikowanymi obszarami.
